Hypoxia - อาการขาดออกซิเจนขณะดำน้ำ

เกริ่นนำ: เหตุการณ์นี้เป็นเหตุการณ์ที่คุณ Wobbegong เล่าไว้ในเว็บ siamscubadiving.com และทาง FreedomDIVE เห็นว่ามีประโยชน์มาก จึงเอามาฝากให้นักดำน้ำทุกท่านได้อ่านกัน

เมื่อเร็วๆ นี้ มีเหตุการณ์ประเภท Near Miss (เกือบจะเป็น Accident) เกิดขึ้นกับตัวเองมาครับ.. หลังจากได้คุยกับผู้รู้ เลยรู้ว่าจริงๆ แล้วเกิดอะไรขึ้นกับตัวเอง ตอนนี้ ก็เลยอยากมาบอกเล่าให้กับเพื่อนๆ ได้รับทราบกัน จะได้ระวังไว้ และรู้ว่าเกิดอะไรขึ้นหากเกิดขึ้นกับตัวเอง

เหตุการณ์เกิดขึ้น เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม 2546 ที่ผ่านมานี่เองครับ ผมกับเพื่อนๆ อีกกลุ่มหนึ่งได้นัดกันไปดำน้ำที่ หินเพิง จ. ระยอง เพื่อทำการตัดและเก็บอวนที่เข้ามาติดอยู่ที่นั่นออก ในวันนั้น เดิมทีกำหนดกันไว้ว่าจะทำงานเก็บอวน 2 ไดฟ์ แล้วไดฟ์ที่ 3 จะไปดำเที่ยวกันที่อื่น

ไดฟ์แรก ลงดำที่กองหินเพิงด้านตะวันออก พบเศษอวนขนาดเล็กบ้างประปราย ส่วนใหญ่เป็นอวนที่เริ่มเก่าแล้ว น้ำเริ่มซัดมาม้วนรวมกันเป็นมัดใหญ่ ทุกคนที่ลงดำน้ำ ใช้มีด กรรไกร และคัทเตอร์ ช่วยกันตัดให้เล็กลง ม้วนเป็นก้อนผูกไว้ด้วยเชือก และใช้ถุงพลาสติกทำเป็น Liftbag เพื่อปล่อยให้ลอยขึ้นสู่ผิวน้ำ และจะใช้เรือตามเก็บภายหลัง ในไดฟ์นี้ไม่มีปัญหาเท่าไร เศษอวนไม่มาก เราดำน้ำทั้งหมดประมาณ 30 - 45 นาที ความลึกจำไม่ได้ครับ ต้องไปเอาไดฟ์คอมมาดูอีกทีแล้วจะบอก

หลังจากนั้น ก็ขึ้นมาทานข้าวกันประมาณบ่ายโมงนิดๆ ก็ลงดำไดฟ์ที่ 2 กัน ที่หินเพิงกองกลาง (หินเพิง มีเรียงกันอยู่ 3 ยอด แต่ละยอดห่างกันประมาณ 15 - 20 เมตรได้) กองกลางนี้ ยอดกองอยู่ลึกที่สุด เรือต้องใช้ Sounder กวาดหา

ที่นี่ พบอวนมากกว่าที่คาดไว้ Liftbag ที่ทำจากถุงพลาสติกที่นำลงน้ำไปด้วยหมดก่อนที่จะเอาอวนขึ้นได้หมด รวมทั้งพบอวนผืนใหญ่ ซึ่งเมื่อแกะออกจากกองหินและแนวปะการังแล้ว รวมกันเป็นก้อนสูงเกือบเท่าเอวผู้ใหญ่ ใช้ถุงพลาสติกผูกเข้าไปแล้ว 6 ถุง ก็ยกไม่ขึ้น เราจึงทดลองใช้ Dive Sausage ผูกเข้าไป เพื่อให้ช่วยในการยก ครั้งแรกเกือบสำเร็จ เชือกที่ผูกไว้ขาดไปก่อน ผมเลยเอา Sausage ของผม ผูกติดเข้าไปใหม่ เติมอากาศ พอเริ่มลอย ก็ปล่อยให้ลอยขึ้นไป ปรากฎว่าพี่อีกคนหนึ่งที่ลอยตัวอยู่สูงกว่า หวังดีเติมอากาศเข้าไปอีก เชือกเลยขาด อวนตกกลับลงมาใหม่

ณ เวลานั้น อากาศผมเหลือน้อยมากเช่นเดียวกับทุกๆ คน และ No Decompression Limit ที่ไดฟ์คอมของคนที่มี ก็เหลืออีกคนละ 5 นาทีบ้าง 3 นาทีบ้าง จึงตัดสินใจจำที่ไว้แล้วกลับขึ้นเรือก่อน

เมื่อขึ้นมาบนเรือ เราตกลงกันว่าจะลงไดฟ์สุดท้ายที่นี่อีกครั้ง เพื่อเอาอวนกองใหญ่สุดนี้ขึ้น แล้วก็จะดำเที่ยวที่นี่เลย เจ้าของเรือซึ่งเป็นนักดำน้ำเหมือนกัน เอา Liftbag ที่ดัดแปลงมาจาก Drybag มาให้ใช้ ซึ่งขนาดของ Liftbag ใบนี้ สามารถยกกองอวนกองนี้ขึ้นได้แน่นอน

หลังจากพักน้ำประมาณ 1 ชั่วโมงแล้ว เราลงไดฟ์ที่ 3 กันอีกครั้ง ผมมุ่งตรงไปที่กองอวนที่ยังยกไม่ขึ้น ผูก Liftbag ใหญ่นี้เข้าไป แล้วใช้อากาศจาก Octopus ของน้องคนที่ใช้อากาศน้อยกว่าผมเติม จนกองอวนเริ่มลอยขึ้นจึงเติมเข้าไปอีกเล็กน้อย แล้วปล่อยให้มันลอยขึ้นไปเอง เพราะกองอวนขึ้นเร็วกว่าความเร็วที่ปลอดภัยสำหรับนักดำน้ำมาก จากนั้น เราก็เริ่มจะดำเที่ยว แต่ด้วยกระแสน้ำที่เริ่มจะแรง และไม่ค่อยมีอะไรดู จึงกลับขึ้นเรือเมื่ออากาศเหลืออยู่ประมาณ 80-90 bar หลังจากทำ Safety Stop (ทำทุกไดฟ์ที่ผ่านมา)

ปรากฎว่า เมื่อกลุ่มผมขึ้นมาที่เรือ คนที่อยู่บนเรือบอกว่า Liftbag พุ่งขึ้นมาแล้วจมลงไปใหม่ ในขณะที่อีกกลุ่มหนึ่งยังไม่ขึ้นมา ผมจึงตัดสินใจลงไปกับ buddy เพื่อลงไปหา Liftbag อีกครั้ง (เป็น dive ที่ 4 ของวัน พักน้ำหลัง dive 3 แค่ประมาณ 10 นาที) ครั้งนี้ เอาเชือก Search Line ลงไปด้วย เพื่อจะค้นหา ถ้าหาไม่เจอ ก็จะขึ้น เราลงไปตามสายสมอ และสวนกับอีกกลุ่มหนึ่งซึ่งกำลังทำ Safety Stop อยู่ ซึ่งเขาก็บอก่า เห็นกองอวนตกผ่านหน้าลงไป

เมื่อเราลงไปจนเกือบสุดสายสมอ ก็เห็นว่ากองอวนตกอยู่ข้างๆ สมอที่พื้นทราย จึงย้อนเข้าไปเติมอากาศ ใส่ถุงพลาสติกก่อน และเนื่องจากไดฟ์นี้ อากาศในถังเราเหลือกันน้อยทุกคน ผมจึงใชวิธีมุดหัวเข้าไปใน Liftbag ใบใหญ่ แล้วหายใจออกให้ฟองอากาศเข้าไปอยู่ในนั้น แทนการใช้ Octopus ซึ่งจากการทำอย่างนี้ ทำให้ผมเริ่มลอยขึ้นไปพร้อมกับ Liftbag โดยเมื่อผมรู้สึกว่ามันเริ่มลอยขึ้นเร็ว จึงปล่อย Liftbag ออก

ทันทีที่ปล่อยมือออกจาก Liftbag นั้นเอง ผมรู้สึกมึนหัว เวียนหัว และหลงทิศในทันที หันไปเห็น Buddy เข้า จึงคว้าแขนเขาไว้ก่อน และรู้สึกว่ากระแสน้ำเริ่มแรงขึ้น เมื่อจับแขน Buddy ได้ จึงเริ่มตั้งหลักได้ มองไปรอบตัว เห็นเชือกสายสมอ ผมรู้สึกว่า มีอาการผิดปกติเกิดกับตัวเองแน่ๆ

ครั้งแรกคิดว่าเป็น Vertigo หรืออาการหลงทิศ จึงเพ่งมองไปที่สายสมอ และยืดไว้เป็นหลักในสายตา แล้วทุ่มกำลังที่เหลืออยู่ เตะขาพุ่งไปหาสายสมอทันที ระหว่างที่พุ่งเข้าไปนั้น ผมรู้สึกว่ามุมมองของตัวเองแคบเข้า แคบเข้า รอบข้างที่มองเห็นมืดลงเรื่อยๆ เหลือแต่วงตรงกลางที่ยังมองเห็นสายสมออยู่

 

ตอนที่ผมเข้าจับสายสมอได้นั้น ผมมองเห็นสายสมอเพียงแค่ประมาณ 2 ฟุตเท่านั้น ทั้งๆ ที่เวลานั้นฟ้ายังไม่มืด น้ำก็ไม่ขุ่น เมื่อจับสายสมอได้ ผมหลับตาพยายามตั้งสติ สูดหายใจเข้า - ออกยาวๆ อยู่พักหนึ่ง (2-3 นาที) ลืมตาขึ้นอีกครั้ง รอบข้างสว่างเหมือนเดิม จับทิศทางได้แต่ยังรู้สึกเวียนหัวอยู่ จึงค่อยๆ ขึ้นสู่ผิวน้ำช้าๆ ชนิดมือต่อมือ และขึ้นมาพักน้ำที่ระดับ 5 เมตร จนกระทั่งอากาศเหลือเพียง 30 bar จึงขึ้นผิวน้ำ (อวนกองนั้นตกกลับลงไปอีกรอบ เจ้าของเรือลงไปค้นเองก็ไม่พบ เพราะกระแสน้ำพัดออกไปที่ลึกมากกว่า 25 เมตร)

เมื่อวานนี้ได้มีโอกาสคุยกับครูศรันต์ กิติวัฒนะกุล PADI Course Director ครูได้อธิบายให้ฟังว่าอาการอย่างที่ผมเป็นนั้น คืออาการของการเกิด Hypoxia หรืออาการที่ออกซิเจนเกือบจะไม่พอไปเลี้ยงสมอง ซึ่งน่าจะเกิดจากการที่ผมลอยขึ้นเร็วพร้อมๆ กับ Liftbag ในตอนที่เป่าให้ Liftbag พอง การขึ้นเร็วนั้น ทำให้ คาร์บอนไดออกไซด์ที่อยู่ในเลือดละลายออกมาผ่านปอดไม่ทัน จึงยังสะสมอยู่นกระแสเลือด ทำให้เลือดที่ไปที่สมองนั้นมีอัตราส่วนของออกซิเจนต่ำลง

...จึงเกิดอาการในลักษณะเดียวกับการเกิด Shallow Water Blackout ขึ้น

บทเรียนครั้งนี้ สอนให้รู้ว่า...

1. อย่าประมาท อย่าทำอะไรเกินความรู้ความสามารถตัวเอง
2. ระวังอัตราการขึ้นจากที่ลึกให้ดีครับ.. ถึงแม้ว่าจะมีไดฟ์คอมคอยเตือน แต่ระวังเองเป็นดีที่สุด
3. การใช้ Liftbag นั้นควรระวังการเติมอากาศให้แค่พอดี และถ้าเป็นไปได้ ควรผูกเชือกนำไว้ด้วย และอย่าลอยขึ้นตามไปกับ Liftbag
4. การทำงานใต้น้ำ ต้องวางแผนให้ดีครับ... เพราะในไดฟ์ที่ 2 มีคนที่ติด Decom (ดำน้ำนานเกิน No Decompression Limit) แล้วอากาศไม่พอทำ Emergency Decompression Stop ไป 1 ราย ไดฟ์ที่ 3 จึงลงไม่ได้