อันตรายจากการขาดน้ำของนักดำน้ำ

อันที่จริงแล้วการขาดน้ำ ก็ดูเหมือนจะเป็นเรื่องแปลก สำหรับนักดำน้ำ เหมือนกันนะครับ เพราะนักดำน้ำนั้น จะถูกแวดล้อม ไปด้วยน้ำ ตลอดเวลา ที่ทำกิจกรรม อันเป็นที่รักนี้ เป็นที่น่าเสียดายว่า การขาดน้ำนั้น เกิดขึ้นได้บ่อยๆ ในนักดำน้ำ และมีผลกระทบ ค่อนข้างจะรุนแรงเสียด้วย ก็น่าจะได้ทราบกันไว้นะครับ ว่าสาเหตุของการขาดน้ำ ในนักดำน้ำนั้น เกิดขึ้นได้อย่างไร เราจะได้ป้องกันตัวเองได้ เพราะว่าการขาดน้ำนั้น เป็นที่รู้กันอยู่ว่า จะทำให้เพิ่มอัตราเสี่ยง ต่อการเป็น Decompression Sickness

การขาดน้ำกับนักดำน้ำ

เมื่อคนๆ หนึ่งมีการขาดน้ำ ปริมาณของเลือดในร่างกายจะลดลง เมื่อเลือดลดลง ก็มีเลือดไหลเวียนไปสู่เนื้อเยื่อ ของร่างกายได้น้อย ทำให้มีผลกระทบ ต่อการขจัดของเสีย เช่น การขจัดก๊าซไนโตรเจน ผลของการขาดน้ำ จึงอาจทำให้ นักดำน้ำขึ้นมาสู่ผิวน้ำ โดยไม่ได้กำจัดไนโตรเจนในร่างกาย อย่างสมบูรณ์ เหมือนกับเวลาไม่ขาดน้ำ ซึ่งก็เป็นสาเหตุ ของการเพิ่มความเสี่ยง ต่อการเป็น DCS นี่เอง

การไหลเวียนของเลือดไปสู่อวัยวะ และเนื้อเยื่อ ขณะร่างกายที่ขาดน้ำ จะลดลง เนื่องจากเป็นปฏิกิริยาตอบสนอง ตามธรรมชาติของร่างกาย เพราะร่างกาย จำเป็นต้องส่งเลือดไปเลี้ยง ส่วนที่สำคัญมากๆ เช่น สมอง และไต ร่างกายจึงส่งสัญญาณ ให้เส้นเลือด ที่ส่งเลือดไปยังอวัยวะส่วนอื่นๆ เช่น ผิวหนัง และกล้ามเนื้อ หดตัวลง ทำให้การไหลเวียน น้อยลงยิ่งขึ้น

นอกจากเพิ่มอัตราความเสี่ยงแล้ว ยังทำให้หัวใจ ต้องทำงานหนักมากขึ้นด้วย เพื่อให้เลือด ที่มีอยู่น้อยนั้น ไหลเวียนไปในร่างกายให้ครบ ทำให้ความทนทาน ของร่างกายน้อยลง มีความเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้ามากขึ้น ความสามารถในการดำน้ำ ก็จะยิ่งน้อยลงไปด้วย การที่เรารู้ทัน และรู้จักป้องกันการขาดน้ำ จึงเป็นเรื่องสำคัญยิ่ง ของนักดำน้ำครับ

การเกิดการขาดน้ำ

การขาดน้ำเกิดขึ้น เมื่อเราดื่มน้ำไม่เพียงพอ ที่จะทดแทนน้ำที่สูญเสียไป อะไรก็ตาม ที่ลดการเพิ่มน้ำ และทำให้เกิด การสูญเสียน้ำ ก็จะเพิ่มอัตราเสี่ยง ต่อการขาดน้ำได้ มีวิธีการสูญเสียน้ำที่สำคัญ อยู่ห้าอย่างด้วยกัน คือ ผ่านผิวหนัง ผ่านปอด ผ่านการปัสสาวะ ผ่านการเสียเลือด หรือจากท้อง ซึ่งจะนำไปสู่การสูญเสียน้ำ ในนักดำน้ำได้

การสูญเสียน้ำผ่านผิวหนัง

ส่วนมากการดำน้ำของเรา มักจะเกิดขึ้น เวลาที่อยู่ในช่วงร้อน การเสียเหงื่อ มักเป็นสาเหตุสำคัญ ของการสูญเสียน้ำในร่างกาย การที่เหงื่อออกมาก จะทำให้เกิดการสูญเสียน้ำอย่างรุนแรง ในอากาศร้อน และจะทำให้ร่างกายขาดน้ำ หากไม่ได้รับทดแทน

การสูญเสียน้ำผ่านปอด

ปอดก็อาจจะเป็นแหล่งการสูญเสียน้ำที่สำคัญเช่นกัน อากาศในเครื่องบิน ในห้องปรับอากาศ และแม้กระทั่ง ในถังอากาศที่เราใช้ดำน้ำ มักเป็นอากาศที่แห้ง อากาศแห้งที่เราหายใจเข้าไปนั้น จะถูกทำให้ชื้นโดยปอดของเรา และความชื้นนั้น จะสูญเสียออกไปจากร่างกาย เวลาเราหายใจออก หากเราอยู่ในห้องปรับอากาศ หรืออยู่ในเครื่องบิน หรือหายใจจากถังอากาศ เป็นเวลานานๆ ร่างกายอาจสูญเสียน้ำ เป็นจำนวนมาก ได้อย่างง่ายดาย

การสูญเสียน้ำจากการปัสสาวะ

อีกวิธีหนึ่งที่นักดำน้ำอาจสูญเสียน้ำคือ การปัสสาวะออกไป นักดำน้ำเกือบทุกคน มักจะปัสสาวะลงไปในน้ำ ขณะดำน้ำ เนื่องจากเป็นปฏิกิริยาของร่างกาย ตามธรรมชาติ เพราะขณะที่เราอยู่บนผิวน้ำ แรงที่กระทำต่อร่างกายของเรา คือ แรงโน้มถ่วง เมื่อเรานั่งหรือยืน แรงโน้มถ่วงจะทำให้เลือด ไปกองอยู่ในขาของเรา แต่เมื่อเราลงไปในน้ำ แรงที่กระทำต่อตัวเราหลักๆ ก็คือ แรงกดดันของน้ำ ทำให้เลือดที่ไปกองอยู่ที่ขา เลื่อนมาไหลเวียนไปทั่วร่างกาย และเมื่อเราลงไปในน้ำ เส้นเลือดที่ไปสู่ผิวหนัง ก็จะหดตัว เพื่อป้องกันการสูญเสียความร้อน ยิ่งทำให้เลือด ไปสู่ศูนย์กลางของร่างกาย มากยิ่งขึ้นไปอีก เมื่อเหตุการณ์ เป็นไปในสภาพดังกล่าว ร่างกายจะรับรู้ว่า มีการเพิ่มปริมาณของเลือด มากเกินไป และส่งสัญญาณไปยังไต ให้สร้างปัสสาวะมากขึ้น

สิ่งที่สำคัญก็คือ การไหลเวียนของเลือดที่เพิ่มขึ้น ดังที่กล่าวมา ไม่ได้ลดการเสี่ยงต่อการสูญเสียน้ำ มันยังมีเลือดในปริมาณที่น้อยกว่าเวลาไม่สูญเสียน้ำอยู่ดี เพราะฉะนั้นความเสี่ยงจึงยังมีมากกว่า เวลาร่างกายไม่สูญเสียน้ำ

จากสารขับปัสสาวะอื่นๆ

การดื่มแอลกอฮอล์ หรือคาเฟอีน หรือยาบางประเภท ที่นำไปสู่การสูญเสียน้ำในร่างกาย เวลาไปดำน้ำจึงควรงดแอลกอฮอล์ และคาเฟอีน หรือหากงดไม่ได้ ก็ควรลดปริมาณลง ยาทั้งหลายที่ต้องใช้ ควรสอบถามให้แน่นอนเสียก่อน ว่ามีสารทำให้เกิดการขาดน้ำในร่างกาย หรือไม่

จากการสูญเสียเลือด

การมีรอบเดือนเป็นสิ่งสำคัญ เนื่องจากมีผู้หญิงบางคน จะมีอาการขาดน้ำ ระหว่างมีรอบเดือน การมีรอบเดือนนั้น ทำให้เลือดไหลเวียนจากหลอดเลือด ไปสู่เนื้อเยื่อมากขึ้น และระยะหลังนี้ มีงานวิจัยจำนวนมาก พยายามศึกษาเรื่องความเสี่ยงต่อ DCS ของผู้หญิง ที่ไปดำน้ำ ขณะมีรอบเดือน แต่ผลของการศึกษา ก็ยังไม่สามารถสรุปได้ว่า มีอัตราเสี่ยงเพิ่มขึ้นหรือไม่

การสูญเสียน้ำจากท้อง

เวลาที่เราท้องเสีย จะมีการสูญเสียน้ำในปริมาณที่มาก และในเวลาที่รวดเร็ว การไปดำน้ำขณะที่มีอาการท้องเสีย จึงเป็นเรื่องที่ต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ สิ่งที่ยิ่งต้องระวังคือ การรับประทานอาหาร เมื่อไปเที่ยวดำน้ำ เนื่องจากหากมีอาหาร ที่ไม่คุ้นเคย อาจทำให้เกิดการท้องเสีย ท้องร่วงได้โดยง่าย

ถึงแม้จะมีการสูญเสียน้ำในจำนวนมาก การขาดน้ำของร่างกาย ก็สามารถหลีกเลี่ยงได้ โดยการดื่มน้ำมากๆ เป็นที่น่าเสียดาย ที่นักดำน้ำส่วนใหญ่ ไม่ได้รับการดื่มน้ำมากๆ หรือบางคนก็ไม่รู้สึกหิวน้ำ และไม่ดื่มน้ำให้เพียงพอ

วิธีการแก้ไขการขาดน้ำ

มีเร็กกุเลเตอร์บางยี่ห้อ ที่ออกแบบมา เพื่อดักความชื้น ที่หายใจออกไป และทำให้ปากไม่แห้ง ขณะที่ดำน้ำ ถึงแม้ว่าระบบนี้ จะมีประสิทธิภาพดีอยู่ แต่จุดมุ่งหมาย เพื่อความสะดวกสบาย มากกว่าการลดการสูญเสียน้ำ

วิธีการที่ดีที่สุดคือ การแก้ไข หรือป้องกันปัญหา ล่วงหน้า นักดำน้ำควรดื่มน้ำอย่างน้อย สองลิตร ในหนึ่งวัน และหากเราดำน้ำ ขณะอากาศร้อน หรือดำน้ำหลายๆ ไดฟ์ในหนึ่งวัน เราควรดื่มน้ำเป็นระยะ ตลอดการดำน้ำอีกด้วย นอกจากนั้น ควรหลีกเลี่ยง เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ และคาเฟอีน หากเราไม่แน่ใจว่า เรือที่ไปดำน้ำ จะมีน้ำเพียงพอหรือไม่ นักดำน้ำ ควรเตรียมน้ำดื่มไปเองต่างหาก เพื่อความปลอดภัย